Издательская новинка
Karol Wojtyła – Jan Paweł II w filmie. Konteksty kulturowe i literackie
Karol Wojtyła – Jan Paweł II w filmie Konteksty kulturowe i literackie to najnowsza książka Doroty Kulczyckiej poświęcona obecności motywu Jana Pawła II w kulturze.
Przedmiotem zainteresowania w niniejszej monografii jest pewien kulturowy fenomen, jaki stanowi obecność motywu Jana Pawła II w wielu filmach, a pośrednio w literaturze, rzeźbie, malarstwie i fotografii, z którymi owe filmy prowadzą dialog. Fenomenem jest również wpływ Papieża-Polaka na rozwój kultury i sztuki, w szczególności zaś na film fabularny.
Jan Paweł II bowiem zapoczątkował erę czynienia przez producentów, scenarzystów i reżyserów z autentycznej, historycznej postaci biskupa Rzymu filmowego protagonisty – zarówno głównego, jak epizodycznego. Wiąże się to poniekąd z wymowną diagnozą Wojciecha Kudyby i tych, na których się on powołuje.
Wśród literackich [a my dodajmy: również filmowych – D.K.] wizerunków Jana Pawła II znajduje się m.in. portret Papieża medialnego. Wiemy, że Ojciec Święty świetnie wpisywał się w potrzeby i możliwości współczesnej telewizji i „stał się największym teleewangelistą świata”.
Obecność głowy Kościoła katolickiego w wielu polskich, ale i zagranicznych (szczególnie amerykańskich) filmach jest zjawiskiem do tej pory niespotykanym. On sam był fenomenem i czy jego „medialność” była czymś niecodziennym, nowym, czy jednak awangardowym? Następni papieże nie mają już bowiem takiej siły oddziaływania na kulturę pop, nie zaistnieli w niej tak, jak zaistniał Jan Paweł II. Co istotne, wielu twórców kina wykorzystywało jego sylwetkę do swoich produkcji, a przecież samo jego życie było jak film. Sądzę, że najlepszym punktem wyjścia w przybliżeniu nastolatkom postaci Papieża Polaka i nauczania, jakie kierował on do ludzi młodych, jest ukazywanie niezwykłego życiorysu Jana Pawła II. Historia Karola Wojtyły jest tak niezwykła, że nadaje się na sensacyjny film, który można oglądać jednym tchem.
[fragment wstępu]
Содержание
Wstęp, s. 5
Rozdział 1. Czy Karol Wojtyła chodził do kina?, s. 19
Rozdział 2. „Odjaniepawlenie”, „dewojtylizacja”, dekanonizacja, papafilia, cancel culture, virtue signaling w filmach i literaturze, s. 27
2.1. Nowe zjawiska na przełomie I i II dekady XXI wieku – „odjaniepawlenie”, „dewojtylizacja”, dekanonizacja i papafilia, s. 29
2.2. Odjaniepawlenie – janiepawlenie, s. 37
2.3. Czy papafilia równa się odjaniepawleniu w przestrzeni kultury i popkultury?, s. 40
2.4. Dewojtylizacja, s. 49
2.5. Dekanonizacja,s. 55
2.6. Próby dewojtylizacji w literaturze fikcjonalnej – casus Kobiety i mężczyzn Manueli Gretkowskiej w kontekście innych polskich utworów literackich, s. 56
2.7. Przykłady filmów osłabiających autorytet Jana Pawła II, s. 73
2.8. Zakończenie o braku zakończenia, s. 75
Rozdział 3. Jan Paweł II i Kościół w czeskim obiektywie. „Dokument” o polskim katolicyzmie, s. 77
3.1. Parę zdań o duchowości Czechów, s. 77
3.2. Bohaterowie filmu, s. 79
3.3. Zakończenie, s. 112
Rozdział 4. Spiskowcy rozkoszy i Być jak John Malkovich – dwa filmy – o teatrach i teatrzykach i nie tylko – z „udziałem” Papieża, s. 115
4.1. Spiskowcy rozkoszy (Spiklenci slasti, 1996), s. 117
4.2. Być jak John Malkovich (Being John Malkovich, 1999), s. 126
Rozdział 5. Jan Paweł II i wartości katolickie a Rosja – na podstawie filmów dokumentalnych Tamary Elżbiety Jakżyny, s. 137
Rozdział 6. Sacrum i antysacrum w Inwazji barbarzyńców (2003) Denysa Arcanda. Epizodyczne sądy o Janie Pawle II, s.155
Rozdział 7. Komedie i filmy z komediowymi epizodami powstałe na kanwie utworów Jerzego Pilcha i Edwarda Redlińskiego, s. 179
7.1. Aluzje, s. 181
7.2. Między aluzją a wspomnieniem, s. 189
7.3. Między wspomnieniem a obrazem, s. 199
Rozdział 8. Tradycja jako wartość. Nawiązania do Jana Pawła II w trylogii filmowej Miś – Rozmowy kontrolowane – Ryś, s. 209
Rozdział 9. Wizerunek Jana Pawła II w serialach, s. 223
9.1. Jan Paweł II w karykaturalnym świetle, s. 224
9.2. Inne seriale zagraniczne, s. 236
9.3. Seriale polskie, s. 240
9.4. Podsumowanie, s. 253
Rozdział 10. Śmierć, która nie pozostała tylko prywatną. Filmy o umieraniu i śmierci Jana Pawła II, s. 255
Zakończenie, s. 273
Tabele, s. 279
Tabela 1. Filmy fabularne i dokumentalne oraz wybrane programy rozrywkowe z motywem lub wątkiem papieskim i ich ewentualne literackie prototypy (układ chronologiczny, od najnowszych), s. 280
Tabela 2. Filmy religijne (szczególnie: dokumentalne, biograficzne z wyłączeniem filmów bezpośrednio o Janie Pawle II). Wybór. Są to najczęściej filmy o tych, których Jan Paweł II beatyfikował bądź kanonizował, s. 355
Tabela 3. Filmy (również dokumentalne) bezpośrednio o Janie Pawle II (ze względu na mnogość zwłaszcza filmów dokumentalnych – znaczący ich wybór), s. 379
Tabela 4. Filmy według sztuk i utworów Karola Wojtyły – Jana Pawła II, s. 391
Bibliografia, s. 393
Spis ilustracji, s. 413
Информация
Смотреть также
Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze 2024: Słowo - forma, treść, użycie
Автор/Редактор: Magdalena Hawrysz, Magdalena Jurewicz-Nowak, Irmina Kotlarska
„Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze” ukazują się od 2009 roku. Najnowszy tom Słowo - forma, treść, użycie został poświęcony pamięci Profesora Stanisława Borawskiego, wybitnego badacza dziejów używania języka, który był Inicjatorem tej serii wydawniczej.
Pięćdziesiąt lat zielonogórskiej polonistyki. Księga jubileuszowa
Автор/Редактор: Iwona Pałucka-Czerniak, Marta Ruszczyńska
Książka powstała z okazji jubileuszu powstania zielonogórskiej polonistyki na Uniwersytecie Zielonogórskim. Zawiera część wspomnieniowo-informacyjną oraz naukową.
Wartości językowe i kulturowe obecne w czasopiśmiennictwie polskim po roku 1989
Автор/Редактор: Monika Katarzyna Kaczor, Anastazja Beata Seul
Aksjologia, pozostając domeną filozofii, budzi zainteresowanie przedstawicieli różnych dyscyplin – zwłaszcza humanistycznych i społecznych. Świat wartości obecny był w kulturze od zarania dziejów – obecny jest także i dziś. Świadectwem tej obecności jest także współczesne czasopiśmiennictwo.
„Estetyka językowa w komunikowaniu. Prace dedykowane Profesorowi Marianowi Bugajskiemu”
Автор/Редактор: Monika Katarzyna Kaczor, Magdalena Steciąg
Tom „Estetyka językowa w komunikowaniu” jest kontynuacją cyklu poświęconego zagadnieniom związanym z szeroko rozumianą komunikacją językową, który został przed dekadą zainicjowany w Zakładzie Komunikacji Językowej Uniwersytetu Zielonogórskiego refleksją nad normą w komunikowaniu (Norma a komunikacja, Wrocław 2009). (...)